Biyografi

John Forbes Nash Jr. Kimdir? | Nobel Ekonomi Ödüllü Matematikçi

John Forbes Nash Jr., 13 Haziran 1928’de Bluefield, Batı Virginia’da doğdu. Ailesi, Amerika’nın güneybatısında yer alan ve o dönemde kömür madenciliği ile bilinen bu küçük kasabada yaşıyordu. Babası John Forbes Nash Sr., bir elektrik mühendisiydi. Texas A&M Üniversitesi’nden mezun olmuş ve II. Dünya Savaşı sırasında Batı Virginia’da çalışmıştı. Mesleği ve teknik bilgisi, John’un erken yaşlarda bilim ve matematikle ilgilenmesine ilham kaynağı oldu. Annesi Margaret Virginia Nash, öğretmendi ve eğitimli bir aileden geliyordu. Eğitim ve öğretim konusunda tutkulu olan annesi, John’un akademik gelişimini destekledi ve onu okumaya ve öğrenmeye teşvik etti. Nash’in ailesi entelektüel bir ortam sunuyordu ve bu ortam, onun erken yaşlardan itibaren matematiksel yeteneklerini geliştirmesine yardımcı oldu.

Matematik yeteneği erken yaşlarda ortaya çıkan Nash, küçük yaşlardan itibaren meraklı ve bağımsız bir öğrenci olarak dikkat çekti. Çevresindekilere göre, erken yaşlardan itibaren olağanüstü bir zekaya sahip olduğu belliydi. Ancak, sosyal beceriler konusunda aynı başarıyı gösteremiyordu. Arkadaş edinmekte zorlanıyor ve genellikle yalnız vakit geçiriyordu. Bu yalnızlık, onun kendi kendine öğrenme ve keşfetme sürecini destekledi. Nash’in çocukluğu, büyük ölçüde kendi iç dünyasında geçen bir dönemdi. Bu dönemde, birçok kompleks matematik problemi çözerek ve kendi başına çalışarak zaman geçirdi. Kitaplar ve bilimsel makaleler onun en yakın arkadaşları oldu. Bu bağımsız öğrenme süreci, onun ilerideki akademik başarılarının temelini oluşturdu.

John Forbes Nash Jr., Bluefield Lisesi’nde eğitim aldı. Burada matematik ve bilim derslerinde üstün başarı gösterdi. Lisede geçirdiği yıllar boyunca, çeşitli bilimsel projeler ve matematik problemleri üzerinde çalışarak zamanını değerlendirdi. Bluefield Lisesi’nden mezun olduktan sonra, Pittsburgh’daki Carnegie Institute of Technology’ye (Carnegie Mellon Üniversitesi) kabul edildi. Başlangıçta kimya mühendisliği okumaya başlamış olsa da, kısa süre sonra kimya ve ardından matematik bölümüne geçti. 1948 yılında, matematik alanında lisans ve yüksek lisans derecelerini aldı.

Carnegie Mellon’dan mezun olduktan sonra, Nash doktora çalışmalarına Princeton Üniversitesi’nde devam etti. Princeton, o dönemde dünya çapında tanınmış matematikçiler ve akademisyenlerle doluydu ve Nash için mükemmel bir çalışma ortamı sundu. John Forbes Nash Jr., 1950 yılında “Non-Cooperative Games” başlıklı doktora tezini tamamladı. Bu tez, oyun teorisinin önemli bir dalı olan “Nash Dengesi” kavramını tanımlıyordu. Bu kavram, stratejik karar alma süreçlerinde her oyuncunun diğer oyuncuların stratejilerini bilerek en iyi kararlarını verdikleri denge durumlarını tanımlar. Nash’in doktora danışmanı, ünlü matematikçi Albert W. Tucker‘dı. Tucker’ın rehberliği ve Princeton’daki entelektüel ortam, Nash’in teorilerini geliştirmesine büyük katkı sağladı.

John Forbes Nash Jr., 1950’de Princeton mezuniyetinde doktorasını alırken.

John Forbes Nash Jr., doktorasını tamamladıktan sonra 1951 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı. Burada, hem oyun teorisi hem de diferansiyel geometri ve kısmi diferansiyel denklemler alanlarında önemli çalışmalar yaptı. MIT’de çalıştığı süre boyunca, Nash hem öğretim hem de araştırma faaliyetlerini sürdürdü. Öğrenciler ve meslektaşları arasında saygın bir konuma sahipti. Çalışmaları, matematik dünyasında büyük yankı uyandırdı ve birçok önemli yayına imza attı. John Forbes Nash Jr., öğretim üyesi olarak çalışmaya başladığı Massachusetts Institute of Technology (MIT) Matematik Bölümü’nde 1959’a kadar profesör olarak görev yaptı.

John Forbes Nash Jr, 1957 yılında MIT’de profesörlük yaparken tanıştığı fizik öğrencisi Alicia Larde ile evlendi. Bu evlilikten John Charles Martin Nash adında bir oğulları oldu.

1959 yılında Nash’e paranoid şizofreni teşhisi kondu. Bu teşhis, onun hem akademik hem de kişisel hayatını derinden etkiledi. Nash, çeşitli tedavi süreçlerinden geçti ve hastalığı nedeniyle MIT’deki pozisyonundan ayrılmak zorunda kaldı. Nash’in şizofreni ile mücadelesi, 1960’lı yılların büyük bir kısmında devam etti. Çeşitli psikiyatrik hastanelerde tedavi gördü ve zaman zaman halüsinasyonlar ve paranoya ile başa çıkmak zorunda kaldı. Hastalığı nedeniyle Nash, akademik dünyadan büyük ölçüde uzaklaştı. Princeton Üniversitesi’nde ailesinin yanında yaşadı ve daha az aktif bir rol aldı.

1970’lerin sonlarından itibaren Nash, yavaş yavaş iyileşme belirtileri göstermeye başladı. Halüsinasyonları ve paranoyası azalmaya başladı ve kendini matematiksel araştırmalara yeniden odaklamaya çalıştı. Princeton Üniversitesi’nde resmi bir pozisyonu olmamasına rağmen, Nash üniversite kampüsünde zaman geçirdi ve çeşitli seminerlere katıldı. Bu dönemde daha çok teorik çalışmalara odaklandı ve yeniden akademik dünyaya katılmaya çalıştı. Bu dönemde Nash, büyük ölçüde sessiz ve izole bir yaşam sürdü. Ancak, matematik dünyasında hala tanınıyor ve saygı görüyordu.

John Forbes Nash Jr., 1978 yılında John von Neumann Teori Ödülü‘nü kazandı. John von Neumann Teori Ödülü, operasyon araştırmaları ve yönetim bilimleri alanında en yüksek onurlardan biridir. Nash, bu prestijli ödülü oyun teorisine yaptığı katkılar, özellikle Nash Dengesi kavramı ile kazandı. Nash Dengesi, oyuncuların birbirlerinin stratejilerini bildikleri ve hiçbir oyuncunun stratejisini tek başına değiştirerek daha iyi bir sonuca ulaşamayacağı durumları tanımlar. Bu kavram, oyun teorisinin temel taşlarından biri haline gelmiştir ve geniş bir uygulama alanı bulmuştur. Nash Dengesi, matematik ve ekonomi dünyasında kalıcı bir etki bırakmış ve Nash’in mirasını sağlamlaştırmıştır.

Nash’in teorik çalışmaları ve özellikle oyun teorisine katkıları, bu dönemde yeniden takdir edilmeye başlandı. Ekonomi ve matematik alanlarında onun çalışmaları daha geniş kitleler tarafından keşfedildi ve değerlendirildi. 1994 yılında John Forbes Nash Jr., John Harsanyi ve Reinhard Selten ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü‘ne layık görüldü. Bu ödül, oyun teorisine yaptığı katkılar ve özellikle Nash Dengesi kavramı nedeniyle verildi. Nobel Ödülü, Nash’in bilimsel başarılarının uluslararası düzeyde tanınmasını sağladı ve ona yeni bir itibar kazandırdı.

John Forbes Nash Jr.’ın Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazandıktan sonraki hayatı, akademik ve kişisel açıdan yeniden canlanma ve tanınma dönemi olarak dikkat çekmektedir. Bu dönem, onun hastalıkla mücadelesinin hafiflediği ve matematik dünyasına yeniden katkılarda bulunduğu bir süreçtir. Nash, Nobel Ödülü sonrasında dünya genelinde birçok konferansa katıldı ve seminerler verdi. Matematik ve ekonomi alanlarında konuşmalar yaparak, oyun teorisi ve diğer matematiksel konular üzerine düşüncelerini ve araştırmalarını paylaştı. Nash, eşi Alicia Larde ile birlikte yaşadı. Alicia, Nash’in hastalığı boyunca ona büyük destek olmuştu ve Nobel Ödülü sonrasında da onun yanında olmaya devam etti. Çift, Princeton’da sakin bir yaşam sürdü.

Sylvia Nasar tarafından kaleme alınan “Akıl Oyunları” (A Beautiful Mind) isimli biyografi kitabı, 1998 yılında yayımlandı. Nash’in hayatını ve şizofreni ile mücadelesini anlatıyordu. Kitap, 2001 yılında aynı isimle sinemaya uyarlandı ve Nash’in yaşamı geniş kitlelerce bilinir hale geldi. Film, büyük beğeni topladı ve Nash’in yaşamının dramatik yönlerini halka tanıttı. Akıl Oyunları (A Beatiful Mind) filmi, daha önce sitemizde paylaştığımız Netflix Üzerinden İzleyebileceğiniz Ekonomi ve Finans Alanında 8 Film listemizde de yer almaktaydı. John Forbes Nash Jr., 1999 yılında Leroy P. Steele Prize‘a layık görülmüştür. Bu prestijli ödül, American Mathematical Society (AMS) tarafından matematik alanında olağanüstü katkılarda bulunan kişilere verilir. Nash, bu ödülü diferansiyel geometri ve kısmi diferansiyel denklemler alanındaki önemli çalışmaları nedeniyle kazanmıştır.

Nash’in hayatı, 2001 yılında Ron Howard tarafından yönetilen “A Beautiful Mind” (Akıl Oyunları) filmine konu oldu. Russell Crowe’un başrolünde oynadığı film, Nash’in hayatını, akademik başarılarını ve şizofreni ile olan mücadelesini dramatize etti. Film, büyük ilgi gördü ve Nash’in hayatını daha geniş kitlelere tanıttı.

John Forbes Nash Jr., 2015 yılında Abel Ödülü‘ne layık görülmüştür. Bu ödül, matematik alanındaki en prestijli ödüllerden biridir ve Norveç Bilim ve Edebiyat Akademisi tarafından verilir. Nash, Abel Ödülü’nü Louis Nirenberg ile birlikte kazanmıştır. İkili, diferansiyel geometri ve kısmi diferansiyel denklemler alanındaki çalışmalarıyla ödüle layık görülmüştür.

John Forbes Nash Jr. ve eşi Alicia Nash, 23 Mayıs 2015’te New Jersey’de bir trafik kazasında hayatlarını kaybettiler. Çift, Oslo, Norveç’te Abel Ödülü törenine katılmış ve Amerika’ya dönüş yolunda bir takside seyahat ederken kaza meydana gelmişti. Nash çifti, bu trajik kazada olay yerinde hayatını kaybetti. John Forbes Nash Jr.’ın ölümü, dünya çapında büyük bir üzüntüyle karşılandı. Akademik çevrelerde ve kamuoyunda geniş yankı buldu. Princeton Üniversitesi ve diğer akademik kurumlar, onun anısına çeşitli anma etkinlikleri düzenledi. Nash’in mirası, matematik ve ekonomi dünyasında derin izler bırakmaya devam etmektedir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu