Finansal Okuryazarlık Rehberi: Eğitimler, Kitaplar ve Son Gelişmeler

Geçtiğimiz Mayıs ayında, Cumhurbaşkanlığı imzasıyla Resmî Gazete’de yayımlanan genelgeyle, 22 Mayıs’ın “Finansal Okuryazarlık Günü” olarak kutlanmasına karar verildi. Konuyla ilgili daha detaylı bilgiye ulaşmak isterseniz, sitemizde daha önce yayımladığımız “22 Mayıs Finansal Okuryazarlık Günü Olarak Kutlanacak” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca, hem ülkemizde hem de dünyada yaşanan güncel ekonomik ve finansal gelişmeleri sitemizin “Ekonomi” bölümünden takip edebilirsiniz. Bu yazımızda ise; 22 Mayıs’ın “Finansal Okuryazarlık Günü” olarak ilan edilmesine giden süreci, bu karar sonrasında yaşanan gelişmeleri sizlerle paylaşmak ve aynı zamanda bugünün anlam ve önemine dikkat çekerek finansal okuryazarlık konusunda yol gösterici bir içerik sunmak istiyoruz.

Son yıllarda ülkemiz, finansal okuryazarlık alanında önemli ilerlemeler kaydetti. Bu gelişmelerin hepsini detaylı bir şekilde ele almak mümkün olmasa da, öne çıkan ve sizin de faydalanabileceğiniz noktalara birlikte göz atalım.

Finansal Okuryazarlık Rehberi: Eğitimler, Kurslar ve Son Gelişmeler

Türkiye’de finansal okuryazarlığın desteklenmesi, gelişmesi ve yaygınlaşması için önemli bir rol üstlenen Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER), 2012 yılının sonunda Özlem Denizmen başkanlığında kurulmuştur. FODER, devlet, özel sektör ve diğer sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yaparak ülke genelinde bireylerin finansal okuryazarlık konusunda bilinçlenmelerini hedeflemektedir. Dernek, gönüllüleri ve üyeleri aracılığıyla bu amaç doğrultusunda çalışmalarını sürdürmektedir.

Bu kapsamda yürütülen projeler arasında, çiftçilerin finansal okuryazarlık farkındalığını artırarak kendi ekonomilerini daha iyi yönetmelerini hedefleyen “Çiftçiler İçin Finansal Okuryazarlık Projesi”, Socotab iş birliğiyle hayata geçirilmiştir. Kamu çalışanlarının finansal bilgi düzeyini geliştirmeyi amaçlayan “Benim Param Değerli Projesi” ise T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi iş birliğinde ve Borsa İstanbul Grubu’nun katkılarıyla hazırlanmıştır. Ayrıca, finansal konularda bilgi birikimini artırmak isteyen herkesin ücretsiz olarak katılabileceği çevrimiçi eğitim platformu “FinKurs“ 2023 yılının Temmuz ayında kullanıma sunulmuştur. 2024 yılının başı itibarıyla FinKurs platformu 5 bini aşkın kişiye ulaşmıştır. FinKurs ve kurs içerikleri hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Bunun yanı sıra, ülkemizde finansal okuryazarlığın yaygınlaşması ve bireylerin bilgi birikiminin artması için birçok kamu ve özel kurum ücretsiz kurs ve eğitimler sunmaktadır. Bu kurumların eğitimlerinden faydalanmak isterseniz şu kaynaklara başvurabilirsiniz:

• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Akademi tarafından düzenlenen finansal okuryazarlık eğitime buradan,
• Borsa İstanbul tarafından sunulan finansal okuryazarlık içeriklerine, videolara ve dokümanlara buradan,
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından geçen yıl hayata geçirilen ve 18 milyondan fazla ziyaretçiye ulaşan Finansal Okuryazarlık Platformuna buradan,
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından sunulan finansal okuryazarlık platformuna buradan ulaşabilirsiniz.

Ek olarak, ülkemizde birçok değerli akademisyen; hazırladıkları ücretsiz yayınlar ve sosyal medyada paylaştıkları bilgilerle toplumsal sorumluluk üstlenmekte, bireylere yön göstermede önemli bir rol oynamaktadır. Biz de Ekonomi & Kültür olarak, bu anlayışla 2023 yılında yayın hayatına başladık. Amacımız, finansal okuryazarlık seviyesini artırmakla birlikte, özellikle ekonomi ve finansla ilgilenen bireylerin kültürel gelişimlerine katkı sağlamaktır. En çok ilgi gören içeriklerimizden biri ise, Kişisel Finans Yönetimi alanında hazırladığımız kitap öneri listesi oldu.

Kişisel finans yönetimi demişken, bu noktada ayrı bir parantez açmak istediğimiz önemli bir isim var: FODER’in kuruluşunda öncülük eden Özlem Denizmen. Finansal okuryazarlık alanında 15 yılı aşkın süredir yazmış olduğu kitaplar, yaptığı yayınlar, köşe yazıları, kendi web sitesi ve çeşitli platformlarda kaleme aldığı içeriklerle; radyo ve televizyon programları, sosyal medya paylaşımları ve sahadaki etkinlikleriyle Türkiye’de her yaştan, cinsiyetten ve kesimden insana ulaşmayı başarmıştır. Toplumda finansal bilinç ve okuryazarlığın yerleşmesine uzun yıllardır katkı sağlayan Denizmen, 22 Mayıs’ın “Finansal Okuryazarlık Günü“ olarak kutlanmasını da büyük bir coşku ve mutlulukla karşıladığını ifade etmiştir.

Özlem Denizmen’e bu yazımızda özel bir yer ayırmamızın bir diğer nedeni ise, onun bilgi ve birikiminden sizlerin de faydalanmasını sağlamaktır. “Parasını Yöneten Hayatını Yönetir“ sloganıyla yola çıkan Denizmen, finansal okuryazarlığa dair yazılarını Para Durumu adlı web sitesinde paylaşmakta; aynı zamanda Posta Gazetesi’nde yayımlanan “Para Durumu” köşesiyle de geniş kitlelere seslenmektedir. Bunun yanı sıra, Monay adlı finansal planlama ve bütçe yönetimi uygulamasının kurucusudur. “Özlem’e Sor” konseptiyle bireylerden gelen finans sorularını radyo programlarında ve sosyal medya platformlarında yanıtlayarak topluma önemli katkılarda bulunmaktadır.

Finansal okuryazarlığın gelişmesi, ancak toplumun her kesimine ulaşmasıyla mümkün olabilir. Bu kesimlerden biri de çocuklar ve gençlerdir. Özellikle genç yaşta finansal okuryazarlık bilincinin kazandırılması, son derece kritik ve üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. Bu doğrultuda ülkemizde son dönemde önemli gelişmeler yaşanmıştır. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçtiğimiz yıl yaptığı açıklamada; finansal okuryazarlığın okul müfredatlarına eklenmesi konusunda Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile iş birliği içinde çalıştıklarını belirtmiştir.

SPK Başkanı İbrahim Ömer Gönül ise 22 Mayıs Finansal Okuryazarlık Günü kapsamında düzenlenen programda, başlattıkları yeni projelerle üniversite ve lise öğrencileri arasında finansal okuryazarlığın yaygınlaştırılmasına yönelik çeşitli bilgi paylaşımları yapılacağını açıklamıştır. Ayrıca, gençleri hedefleyen “Finansal Gelecek Atölyeleri” projesini 81 ilde hayata geçirmeyi planladıklarını duyurmuştur. Bununla birlikte, 0-6 yaş grubuna yönelik finansal okuryazarlık eğitimi için de önemli adımların atıldığı bilgisini vermiştir.

Çocuklar ve genç bireyler arasında finansal okuryazarlığın yaygınlaştırılması konusunda yalnızca kamu kurumları değil, özel sektördeki birçok finansal kuruluş da çeşitli çalışmalarla sürece katkı sağlamaktadır. Bu bölümde, özellikle çocuklara ve ebeveynlerine odaklanarak, özel sektörün son dönemde bu alanda gerçekleştirdiği örnek projelere yer vermek istiyoruz.

Türkiye’nin ilk borsa aracı kurumu olan Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş.’nin katkılarıyla hazırlanan ve Türkiye’nin ilk borsa temalı çocuk kitabı olma özelliğini taşıyan “Orman Borsası“, karne döneminde Yatırım Finansman şubelerine gelen tüm çocuklara hediye edilmektedir. Gazeteci ve TV haber spikeri Pınar Erbaş Ersoy’un yazdığı, görsel sanatlar eğitmeni Demet Özdemir’in resimlediği kitap; finansal kavramları çocukların anlayabileceği sade, eğlenceli ve öğretici bir dille anlatmaktadır.

Bir diğer önemli eser ise ilkokul öğrencileri için Eğitim ve Yönetim Danışmanı Hale Güneş tarafından kaleme alınan ve Funda Akman Aydemir tarafından resmedilen “Elo ve Moni ile Finansal Okuryazarlık“ kitabıdır. Bu eser, ilkokul düzeyinde finansal okuryazarlık konusunu ele alan ilk kitaplardan biri olarak dikkat çekmektedir. Özellikle çocuklarına erken yaşta finans bilinci kazandırmak isteyen ebeveynlerin, bu tür kaynaklara yönelmesinin hem çocukların geleceği hem de aile ekonomisi açısından oldukça faydalı olacağı söylenebilir.

Çocuklar için finansal okuryazarlık dediğimizde, bu alanda yaş, cinsiyet ya da meslek fark etmeksizin büyük bir özveriyle çalışan FODER’e özel bir parantez açmak gerekiyor. Toplumda finansal okuryazarlığın yaygınlaşması adına önemli çalışmalar yürüten FODER, bünyesinde gönüllü olarak eğitimler veren, yazılar kaleme alan, kitaplar yazan ve dersler sunan birçok değerli uzmana ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle iki dönem başkanlık görevini üstlenmiş Attila Köksal, BloombergHT ekranlarından tanıdığımız Dr. Barış Esen, sitemizde kitaplarına sıkça yer verdiğimiz Dr. İlknur Üner, Işıl Bük, fon yöneticisi Mehmet Gerz, İskender Ada ve Murat Sağman gibi isimler, FODER çatısı altında ülkemiz adına son derece kıymetli katkılar sunmaktadır.

Yukarıdaki görselde yer alan kitap, ailelerin finansal okuryazarlık kazanması, bütçe yapması, birikimlerini tasarrufa yönlendirmesi ve tasarruflarını yatırıma dönüştürmesi yoluyla daha refah ve konforlu bir yaşam sürmelerine yardımcı olacak değerli bir rehber niteliğindedir. “Geleceğe Yatırım“ adlı bu eser, Attila Köksal’ın öncülüğünde kaleme alınmış olup, yazarları arasında Dr. İlknur Üner de bulunmaktadır. Kitaba ücretsiz olarak buradan ulaşabilirsiniz.

Ayrıca, Attila Köksal tarafından kaleme alınan ve finansal okuryazarlık alanında ülkemizin en çok beğenilen eserlerinden biri olan “Parasal Konularda Yaptığımız Hatalar“ kitabında Köksal, bilimsel istatistikler ve veriler ışığında yatırım araçları hakkında derinlemesine bilgiler sunmaktadır. Uzun yılların finans ve sermaye piyasaları içindeki tecrübesini okuyucularla paylaşan Köksal, parasal konulardaki yaygın hataları göstererek, bu hatalardan nasıl kaçınılması gerektiğini anlatmaktadır.

Bir diğer yandan, ülkemizin önde gelen finans kuruluşları da 22 Mayıs’ın Finansal Okuryazarlık Günü olarak ilan edilmesinin ardından bu günün anlam ve önemine yönelik, toplum için faydalı olacak çeşitli özel etkinliklere imza attılar. Öncelikle, geçtiğimiz günlerde 87. yılını kutlayan ve bankacılık alanında ülkemizin köklü kurumlarından biri olan Halkbankası ile başlayalım. Çocukların finansal okuryazarlık bilinci kazanması için “Üç Kumbara“ isimli tiyatro oyunu Halkbank Çocuk Tiyatrosu tarafından ilk defa Mayıs ayında İstanbul Finans Merkezi’ndeki Halkbank Kuleleri’nde sahnelendi. Ayrıca, Halkbankası tarafından yapılan açıklamaya göre; ilk gösterimi gerçekleşen oyunun, Türkiye genelinde daha fazla çocuğa ulaşmak için yola çıktığı ve birçok ili kapsayan geniş çaplı bir tiyatro turnesiyle daha fazla çocuğa ulaşmasının hedeflendiği belirtildi.

Vakıfbank, kurulmuş olduğu 1954 yılından günümüze kadar gelen sürede geçirmiş olduğu tarihsel gelişimi sergilemek üzere kurmuş olduğu VakıfBank B’iz Müzesi, geçtiğimiz yıl İstanbul Finans Merkezi’ndeki Genel Müdürlük Binası’nda açıldı. Müze, bankanın uzun yıllar boyunca kullandığı ekipmanlar ile çalışanların ve emeklilerin kişisel koleksiyonlardan derlenen belge ve objeleri bir araya getirerek ziyaretçilerine zengin bir deneyim sunuyor. Çocuklara erken yaşta finansal farkındalık kazandırmayı hedefleyen VakıfBank, “Müzede Finans” Projesi ile 230 öğrenciyi VakıfBank Bi’z Müzesi’nde ağırladı ve finansal okuryazarlığın temel kavramlarını anlattı. Ayrıca, Finansal Okuryazarlık ile ilgili faydalı bilgilerin yer aldığı Vakıfbank Blog sitesine buradan ulaşabilirsiniz.

Ziraat Bankası da Finansal Okuryazarlık Günü kapsamında sosyal medya hesaplarından bu günü kutlayan çeşitli paylaşımlar yaptı. Finansal okuryazarlığı artırma çağrısında bulunan Ziraat Bankası’nın bu kapsamda web sitesinde yer alan finansal okuryazarlık eğitim videolarına buradan erişebilirsiniz.

Finansal okuryazarlık konusunda oldukça değerli bir konumda bulunan ve topluma faydalı etkinlikler düzenleyen bir diğer banka kuruluşu ise Türkiye İş Bankası Müzesi. Finansal okuryazarlık seviyesini yükseltme amacı ile 2013 yılının Aralık ayında “Finansal Okuryazarlık Atölyesi” programı başlatıldı. Bu program kapsamında, Türkiye İş Bankası’nın Ankara’da bulunan İktisadi Bağımsızlık Müzesi’nde ve İstanbul Eminönü’nde bulunan müzesinde, belirli tarih aralıklarında üniversite öğrencilerine yönelik yüz yüze eğitimler düzenlendi. Bu finansal okuryazarlık eğitimlerinden ve daha fazla etkinlikten haberdar olmak için İş Sanat web sitesini buradan ziyaret edebilirsiniz.

Son olarak, borsada alım ve satım işlemlerine aracılık eden finans kuruluşlarına yer vermeyi de oldukça önemli buluyoruz. 22 Mayıs’ın Finansal Okuryazarlık Günü olarak ilan edilmesinin ardından, birçok aracı kurum bu günün anlam ve önemine ithafen yapmış olduğu paylaşımlarda, aynı zamanda kurum bünyesinde yatırımcılarına sağlamış oldukları ücretsiz eğitimlerle ilgili bilgiler verdi. Ülkemizin önde gelen aracı kurumlarının vermiş olduğu bu eğitimlerle ilgili olarak;

• Türkiye’nin ilk borsa aracı kurumu olan Yatırım Finansman’ın eğitimlerine buradan,
• Osmanlı Yatırım’ın eğitimlerine buradan,
• Gedik Yatırım’ın eğitimine buradan,
• Ünlü & Co eğitimine buradan ulaşabilirsiniz.

Görüldüğü üzere, teknolojinin gelişmesiyle birlikte finansal okuryazarlığa erişim oldukça kolaylaşmış ve gelişmiş durumdadır. Siz de, finansal okuryazarlık konusunda ister yeni başlayacak olun, isterseniz belli bir seviyede olmanıza rağmen kendinizi geliştirmek istiyor olun, yukarıda yer vermiş olduğumuz kaynaklara yönelerek finansal okuryazarlık seviyenizi yükseltebilirsiniz.

Ayrıca, finansal okuryazarlık rehberimizde paylaşmış olduğumuz kaynaklara ek olarak, güncel ekonomik ve finansal gelişmelere dair yazılarımızı sitemizin “Ekonomi“ bölümünden takip edebilir, daha fazla tiyatro öneri ve incelemeleri için “Tiyatro“ bölümünü, kitap öneri ve incelemeleri için “Kitaplık“ bölümünü, müze öneri ve incelemeleri için “Gezi“ bölümünü incelemenizi tavsiye ederiz.